آرتروز زانو

آرتروز زانو چیست؟

آرتروز زانو رایج ترین نوع آرتروز به شمار می رود و در حقیقت تخریب و فرسایش مزمن غضروف مفصلی اطراف زانو است. این بیماری عموماً افراد بالای 45 سال را هدف قرار می دهد، با این همه در هر سنی احتمال ابتلا به آرتروز زانو وجود دارد. غضروف مفصلی صافی روی استخوان های مفصل زانو (پشت کشکک زانو، پایین استخوان ران و بالای استخوان درشت نی) را می پوشاند. این غضروف در زمان بروز آرتروز زانو دستخوش تغییراتی تدریجی می شود: خاصیت کشسانی خود را از دست می دهد، به مرور سخت و سفت می شود، ترک برمی دارد و حین انجام فعالیت یا در اثر ضربه راحت تر از پیش آسیب می بیند و فرسوده می شود. بنابراین چون استخوان ها نمی توانند به سهولت روی غضروف ناهموار حرکت کنند، استخوان تحریک می شود و باعث زانودردمی گردد. سر استخوان های درگیر ضخیم می شود و خارهای استخوانی شکل می گیرند. همچنین ممکن است قطعه های کوچکی از غضروف شکسته شده پیرامون ناحیه داخلی زانو شناور باشند. در غضروف بیش از نیمی از مبتلایان به آرتروز مفصل زانو رسوب های مواد معدنی نیز وجود دارد. به علاوه غلظت مایع مفصلی نیز تغییر می کند، رقیق تر می شود و چسبناکیش کاهش می یابد و در نتیجه میزان خاصیت حفاظت کنندگی و روان کنندگی حرکتی اش رو به کاستی می گذارد در نتیجه به تدریج درد زانو شروع می شود و شما باید به پزشک مراجعه کنید تا بهترین روش درمان آرتروز زانو را برایتان تجویز نماید.

علت آرتروز زانو

رایج ترین علت آرتروز زانو بالا رفتن سن است. تقریباً همه افراد با گذشت زمان به طور تدریجی تا حدودی به ساییدگی زانو مبتلا می شوند. به هر حال، عوامل متعدد می توانند ریسک ابتلا به علائم آرتروز زانو در سنین پایین را افزایش دهند. مهم ترین این عوامل به شرح زیر هستند:

وزن: افزایش وزن باعث افزایش فشار وارد شده به همه مفاصل و به طور خاص مفاصل زانو می شود. در این حالت هر کیلو وزن اضافه شده می تواند 3 تا 4 کیلو وزن اضافی به زانوها وارد کند.

وراثت: این عامل می تواند یک فرد را بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز زانو در مقایسه با سایرین قرار دهد. این موضوع می تواند به خاطر مشکلات ارثی ایجاد شود.

جنسیت: زنان در سنین 55 سال و بالاتر از آن با احتمال بیشتری نسبت به مردان به آرتروز زانو مبتلا می شوند.

آسیب های تکراری ناشی از وارد شدن فشار به مفاصل: این آسیب ها معمولاً در نتیجه نوع شغلی که فرد به آن اشتغال دارد ایجاد می شود. افرادی که به مشاغل خاص که نیازمند فشار به مفاصل همچون زانو زدن، چمباتمه زدن، یا بلند کردن اجسام سنگین (27 کیلو و بیشتر) هستند، به احتمال بیشتری به آرتروز زانو مبتلا می شوند. در این حالت دلیل ایجاد مشکل، وارد شدن فشار ثابت به مفاصل به خاطر فعالیت شغلی فرد است.

فعالیت های ورزشی: انجام فعالیت های ورزشی همچون فوتبال، تنیس، یا دوی ماراتون می تواند فرد را در معرض ریسک بالاتر ابتلا به آرتروز زانو قرار دهد. این موضوع به معنی این است که فرد باید مراقبت بیشتری برای اجتناب از وارد شدن آسیب به مفاصل خود داشته باشد. به هر حال، مهم است که توجه کنیم فعالیت های بدنی منظم و آرام می تواند باعث تقویت مفاصل شده و ریسک ابتلا به آرتروز را کاهش دهد. در حقیقت، ضعیف شدن عضلات اطراف زانو می تواند باعث ابتلای فرد به آرتروز زانو شود.

سایر بیماری ها: افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید که دومین نوع شایع آرتریت است به احتمال بیشتر به آرتروز زانو مبتلا می شوند. علاوه بر این افراد دچار مشکلات متابولیک همچون افزایش غیر طبیعی آهن خون و یا افزایش غیر عادی هورمون رشد نیز به احتمال بیشتری ممکن است به آرتروز مبتلا شوند.

نشانه های آرتروز زانو

سفت و متورم شدن مفصل زانو

با آسیب دیدن غضروف ها، آب اضافی در زانو جمع می شود که باعث پف کردن و متورم شدن این ناحیه می شود. به خصوص اگر زانوی آسیب دیده را با یک زانوی طبیعی مقایسه کنید این موضوع کاملا احساس می شود.

بروز دردهای خفیف بعد از به حرکت در آوردن زانو

افراد مبتلا به آرتروز در زمان به حرکت در آمدن زانو، درد شدیدی را احساس می کند و قادر نیستند به درستی پای خود را به حرکت در آورند. این دردها در هنگام بالا و پایین رفتن از پله ها شدیدتر می شود.

احساس ضعف در زانو

منظور از ضعیف شدن زانو ناپایداری و سست شدن زانو است که با خراب شدن غضروف ها، استخوان ها که برروی یکدیگر ساییده می شوند و زانو ناپایدار می شوند.

نشانه های آرتروز پیشرفته زانو

در صورتی که بیماری آرتروز زانو در مراحل اولیه تشخیص داده نشود و تحت درمان قرار نگیرد در این صورت بیماری پیشرفت کرده و بیمار به دردهای شدیدتر دچار می شود.

در عارضه آرتروز پیشرفته زانو چنین اتفاقاتی برای زانو اتفاق می افتد که شامل:

• غضروف مفصل به طور کامل تخریب و فرسوده می شود.
• با خراب شدن مفصل زانو استخوان مفصلی کاهش می یابد
• مفصل دچار التهاب و تورم می شود.
• در این صورت بیمار به علائم و نشانه های شدیدی همچون:
• دردناک بودن درد مفصل زانو
• قفل کردن زانو
• از بین رفتن انعطاف پذیری در مفصل زانو
• بروز سر و صداهایی در مفصل زانو
• مشاهده شدن توده های سخت در اطراف مفصل زانو
• متورم شدن مفصل زانو
• تغییر شکل دادن استخوان زانو
• سخت شدن انجام فعالیت های روزمره ساده همچون بلند کردن اجسام و بالا و پایین رفتن از پله ها

متاسفانه باید گفت بیماری آتروز پیشرفته زانو از جمله اختلالی است که هیچ گونه درمان قطعی ندارد و تنها می توان به کمک روش های درمانی علائم و درد ها کنترل کرد.

روش های درمان آرتروز زانو

روش های مختلفی برای درمان آرتروز زانو وجود دارد و در اینجا ما به مهم ترین آنها اشاره می کنیم:

فیزیوتراپی

یکی از روش های درمانی که به جراحی نیاز ندارد و با هدف افزایش سلامت زانو و کنترل کردن علائم است، فیزیوتراپی می باشد. در فیزیوتراپی می توان از روش هایی مانند سرما درمانی، گرما درمانی، آب درمانی، ماساژ درمانی و غیره استفاده کرد. در این روش حرکات اصلاحی و تمرین های ورزشی متنوعی به بیمار داده می شود که به راحتی قابل انجام هستند.

تزریق ژل به زانو

در افرادی که به آرتروز زانو مبتلا هستند، مایع مفصلی درون زانو که هیالورونیک اسید کاهش می یابد. به همین دلیل پزشک متخصص سعی می کنند با تزریق ژل به زانو، میزان اصطحکاک را کاهش دهند و درد را از بین ببرند.

تزریق ژل در طی سه هفته، سه بار انجام می شود و می تواند تا 6-9 ماه علائم ناشی از آرتروز زانو را از بین ببرد.

تزریق پی آر پی

در این روش معمولا ده سی سی از خون بیمار را داخل سانتریفوژ قرار می دهیم و پلاکت های خون را از اجزای دیگر خون جدا می کنیم و در شرایط استریل به منطقه مورد نظر تزریق می کنیم. نتایج حاصل شده از این روش نیز خوب است.

زانو بند طبی مخصوص

زانو بند طبی مخصوص که برای آرتروز زانو طراحی شده است، می تواند فشار وارد شده بر زانو را کاهش دهد. البته استفاده از این نوع زانو بند کاملا به نظر پزشک بستگی دارد.

استفاده از کفش و کفی طبی

معمولا برای کاهش درد زانو توصیه می شود از کفش کفی طبی استفاده کنید تا فشار وارد شده بر زانوها کاهش یابد. اما این مورد برای کسانی است که آرتروز زانوی خفیف داشته باشند. در مواردی که آرتروز زانو شدید است، باید از عصا یا واکر استفاده شود.

داروها

داروهایی که برای درمان آرتروز زانو به کار می روند، معمولا برای کاهش درد هستند مانند استامینوفن، داروهای ضد درد و التهاب، داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی و یا NSAID (مانند ایبوپروفن و ناپروکسن) و غیره.

عمل جراحی

در شرایطی که هیچ یک از روش های درمانی غیر جراحی موثر نباشند و غضروف مفصلی به طور کامل از بین رفته باشد و یا شخص زانوی پرانتزی یا پای ضربدری شدید داشته باشد، عمل جراحی تنها راه درمان خواهد بود.

راه های پیشگیری از آرتروز زانو

اکنون سوال این است که برای جلوگیری از آرتروز زانو چه باید کرد؟ به همین دلیل در زیر به چند روش مهم اشاره کرده ایم:

• کاهش وزن
• صحیح نشستن
• بلند نکردن اجسام سنگین
• زیاد ننشستن
• داشتن تحرک
• هنگام ورزش زانو بند ببندید
• عدم پوشیدن کفش پاشنه بلند در خانم ها

بنابراین می توان با ایجاد تغییرات کوچکی در زندگی خود از ابتلا شدن به آرتروز زانو پیشگیری کرد.

امیدوارم این مقاله برای شما مفید واقع شود و از خواندن آن لذت ببرید.