بیماری ام اس چیست؟
در MS سیستم ایمنی بدن به غلاف محافظ (میلین) که فیبرهای عصبی را پوشانده حمله می کند و باعث ایجاد مشکلات ارتباطی بین مغز و بقیه بدن می شود. سرانجام این بیماری می تواند باعث آسیب دائمی یا تخریب اعصاب شود.
علائم و نشانه های بیماری ام اس بسیار متفاوت است و به میزان آسیب عصبی و اینکه کدام اعصاب تحت تأثیر قرار می گیرند بستگی دارد. برخی از افراد مبتلا به ام اس شدید ممکن است توانایی راه رفتن به طورمستقل یا به طور کلی را از دست بدهند،در حالی که برخی دیگر ممکن است مدت طولانی بهبودی را بدون هیچ گونه علائم جدید تجربه کنند.
علت ابتلا به بیماری ام اس
در بیماری ام اس، سیستم ایمنی بدن به لایه ی محافظی که اطراف عصب ها را پوشانده است حمله می کند. نام این لایه ی محافظتی، غلاف میلین است. حمله ی سیستم ایمنی بدن به میلین موجب آسیب دیدگی و زخم شدن خود میلین و احتمالا عصب های داخل آن می شود که این موضوع می تواند در انتقال پیام های عصبی اختلال ایجاد کند و یا سرعت انتقال پیام ها را کاهش دهد.
دلیل این عملکرد غیرعادی سیستم ایمنی بدن نامشخص است، اما برخی از عواملی که تصور می شود در این زمینه دخیل باشند عبارتند از:
ژنتیک - بیماری ام اس به طور مستقیم به ارث نمی رسد اما شانس ابتلا به ام اس در افرادی که یکی از نزدیکانشان به این بیماری مبتلا است، بیشتر است.
کمبود ویتامین D و نور خورشید - کمبود ویتامین D و عدم قرار گرفتن در برابر نور خورشید به اندازه ی کافی، می تواند در ابتلا به این بیماری موثر باشد. البته هنوز مشخص نیست که با توجه به این موضوع، مکمل های ویتامین D می توانند در پیشگیری از ابتلا به ام اس موثر باشند یا خیر.
سیگار - افرادی که سیگار می کشند دو برابر سایرین در معرض ابتلا به بیماری ام اس هستند.
عفونت ویروسی - تصور می شود که برخی از انواع عفونت های ویروسی خصوصا عفونت های ایجاد شده بر اثر ویروس Epstein-Barr می توانند سیستم ایمنی بدن را به نحوی تحریک کنند که منجر به ابتلا به بیماری ام اس شود.
انواع بیماری ام اس
نوع عود کننده و فروکش کننده (RRMS)
در این نوع از ام اس، علائم بیماری به طور واضحی ناگهان عود می کنند و بیماری فعال می شود و پس از آن مجددا بیماری فروکش می کند. در دوره ی فروکش کردن بیماری، علائم ام اس کاملا ناپدید می شوند و یا بسیار خفیف هستند و طی این دوره، بیماری هیچ پیشرفتی نمی کند. در اغلب موارد، بیماری ام اس از نوع “عودکننده و فروکش کننده” است.
سندرم ایزوله ی بالینی (CIS)
در این نوع از بیماری ام اس، علائم بیماری تنها یکبار بروز می کنند که این مسئله به خاطر تخریب میلین در سیستم اعصاب مرکزی است. دوره ی بروز علائم تا 24 ساعت طول می کشد.
ام اس پیشرونده ی اولیه (PPMS)
در این حالت عملکرد سیستم عصبی با گذر زمان و با هر بار عود کردن علائم بیماری، بدتر و بدتر می شود و در واقع بیماری به طور مداوم شدت پیدا می کند. البته همچنان در برخی از دوره های کوتاه مدت، بیماری ثبات پیدا می کند و علائم فروکش می کنند.
ام اس پیشرونده ی ثانویه (SPMS)
ام اس پیشرونده در واقع حالت شدت یافته و پیشرفته ی ام اس پیشرونده ی اولیه است. در این حالت همچنان در دوره های کوتاه مدت بیماری فروکش می کند اما به طور کلی بیماری به تدریج شدت پیدا می کند و عملکرد بیمار و میزان ناتوانی او بدتر می شود.
علائم بیماری ام اس
علائم و نشانه های MS متعدد ممکن است در هر فرد و در طول دوره بیماری بسته به موقعیت فیبرهای عصبی آسیب دیده متفاوت باشد. علائم اغلب بر حرکت تأثیر می گذارند مانند:
- بی حسی یا ضعف در یک یا چند اندام که به طور معمول در یک طرف از بدن هر بار اتفاق می افتد،یا پاها همراه با تنه
- احساس برق گرفتگی که با حرکات خاصی در گردن ایجاد می شود به خصوص خم شدن گردن به جلو (علامت لرمیت)
- لرزش،عدم هماهنگی یا راه رفتن ناپایدار
- مشکلات بینایی نیز رایج است، از جمله:
- از بین رفتن جزئی یا کامل بینایی، معمولاً هر بار دریک چشم اغلب همراه با درد هنگام حرکت دادن چشم
- دوبینی طول کشیده
- تاری دید
علائم مالتیپل اسکلروز همچنین ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- لکنت زبان
- خستگی
- سرگیجه
- مور مور شدن یا درد در قسمت هایی از بدن
- مشکلات عملکرد جنسی ، روده و مثانه
عوارض بیماری ام اس
داروهایی که در حال حاضر برای ام اس مطرح می شوند با جلوگیری از حمله ها و کاهش سرعت پیشرفت بیماری، کمک کننده هستند و علائم ام اس را کنترل می کنند ولی به هر حال عواقب بیماری ام اس می تواند شامل مواردی از این قبیل نیز باشد:
- بی حسی و یا ضعف در اندامها : بی حسی و ضعف در یک سمت بدن و یا یک نیم تنه
- احساس شوک الکتریکی که به آن لرمیت هم گفته می شود که مخصوصا در موقع خم کردن گردن اتفاق می افتد
- لرزش و عدم هماهنگی در راه رفتن
- مشکلات بینایی ، تاری دید، دوبینی ، نابینایی یا کم بینایی در یک یا هر دوچشم
- لکنت زبان، خستگی، سوزن سوزن شدن و بی حسی اندامها، مشکلاتی در عملکرد روده ها و مثانه
درمان ام اس
اگر با یک متخصص مغز و اعصاب درباره درمان ام اس صحبت کرده باشید دکتر مغز قطعاً به شما عنوان کرده که درمانی برای بیماری ام اس وجود ندارد و همین علتی برای وحشت برانگیز بودن بیماری ام اس شده است، ولی در عین حال بایستی بدانید که داروها و درمانهای کنترلی که کشف و تولید شده است، کمک های بسیار زیادی را به بیماران نموده تا سیر و روال عادی زندگیشان را طی کنند و با مصرف این داروها تا حدود زیادی علائم ام اس از بین می رود، پس قبل از اینکه به سراغ ناامیدی بروید به کنترل علائم فکر کنید و چه بسا در همین اثنا دانشمندان با توجه به تلاش های زیادی که بر روی آن دارند، بتوانند راه حل و درمان بیماری ام اس را کشف کنند.
بیماری ام اس یک بیماری خود ایمنی است به شکلی که در آن سیستم ایمنی بدن به تصور اینکه میلین یک سلول خارجی و حمله کننده است به آنها حمله می کند و شروع به تخریب این سلولها می نماید، به این دلیل در درمان ام اس بر روی سرکوب سلولهای ایمنی متمرکز می شوند و دارها تا حد زیادی به کنترل این سیستم می پردازد.
