اختلاس

اختلاس ...

در تبیین تاثیر فسادها و اختلاس های اقتصادی می توان از نظریه آنومی مرتون کمک جست. مرتون که نظریه خود را "وسیله و هدف" نامیده است این نکته را مطرح می کند که چنانچه هدف ها و مطلوب هایی در جامعه معرفی شود و وسایل و ابزار رسیدن به آن ها مهیا نباشد و یا وسایلی که جامعه برای رسیدن به آن اهداف مشخص کرده است کارآمد نباشد، جامعه دچار وضعیت آنومیک می شود. به اعتقاد وی وقتی از دوران کودکی به افراد به طور مستقیم و غیر مستقیم آموزش داده می شود که برای به دست آوردن جایگاه مناسب در جامعه به ویژه از نظر اقتصادی باید فردی صادق، درستکار، امانتدار و تحصیلکرده و ... باشند ولی در عمل و در واقعیت خلاف آن مشاهده شود باید منتظر وضعیت آنومیک در جامعه بود. فرد کارمند یا کارگر و یا جوانی که صادقانه و با تلاش مخلصانه در پی کسب مال از راه های قانونی و شرعی بوده و در اطراف خود می بیند که افرادی نیز در جامعه هستند که بدون هیچ تلاشی و به یکباره ثروت زیادی را بدست می آورند و از زندگی خوبی برخوردار می شوند، احساس یأس و سرخوردگی بر وی مستولی می شود. افراد جامعه با دیدن چنین افرادی در اطراف خود به مرور به این باور می رسند که با کار صادقانه و زندگی بدون غل و غش تقریباً غیرممکن است به ثروت برسند. این حس ناامیدی برای بسیاری از جوانان به گونه ای سبب سوق آن ها به سمت خلافکاری و جرایم اقتصادی می شود که منشأ آن الگو قرار دادن اختلاس گران و همان افرادی است که برای رسیدن به ثروت کلان دست به اختلاس زده اند و ره صد شبه را یک شبه رفته اند. در نتیجه آمار جرایم اقتصادی مانند دزدی، سرقت، و دیگر جرایم اقتصادی رو به افزایش می شود که این امر نگران کننده است.

فردی که اختلاس میلیاردی می کند و یا دیگر افرادی که با استفاده از روش های غیرقانونی از ثروت های زیادی برخوردار می شوند و مجازات نیز نمی شوند فقط یک پیام را به جامعه منتقل می کنند مبنی بر اینکه این راه ها و وسایلی که در کتاب ها و آموزه های دینی و اخلاقی برای کسب ثروت و داشتن زندگی مناسب بیان شده است، درست نیست و یا همراه با مشقت فراوان است و راه پولدار شدن راهی است که خودشان پیموده اند. از طرف دیگر افرادی که در جامعه شاغل هستند از جمله کارمندان و کارگران با شنیدن اختلاس های میلیاردی دچار سرخوردگی می شوند و احساس نارضایتی از تلاش های چندین ساله خود را بیان می کنند. این احساس نارضایتی ممکن است از طرق مختلفی از قبیل اعتیاد، خودکشی، گوشه نشینی، عدم شرکت در جشن های ملی مانند انتخابات و یا راهپیمایی ها و ... خود را نمایان سازد.تکرار اختلاس های میلیاردی، خود اشاعه دادن فرهنگ "دله دزدی" و "هرکسی زرنگ تر است بیشتر کلاه سر مردم می گذارد" خواهد شد در حالی که آموزه های دینی ما و اساساً از منظر اخلاقی چنین مطالبی تقبیح می شوند. در صورتی که عاملان اختلاس ها و فسادهای اقتصادی با مجازات های درخور جرایم شان تنبیه نگردند حس ارعاب و بازدارندگی اعمالشان در جامعه وجود نخواهد داشت که این امر زمینه گسترش چنین جرایمی در جامعه خواهد شد. قابل ذکر است که برای ترویج فرهنگ صداقت، درستکاری و امانتداری همیشه لازم نیست مستقیماً به اقدامات فرهنگی پرداخت بلکه با ایجاد ساز و کاری که نشان دهنده رابطه صداقت و درستکاری و رسیدن به اهداف عالیه جامعه باشد، فرهنگ درستکاری و صداقت در کار، خود به خود ترویج خواهد شد.

قطعاً یکی از اصلی ترین مولفه های جامعه سالم، بالا بودن اعتماد، امید و رضایت اجتماعی در بین مردم است که این مولفه ها نیز با رخدادهایی از قبیل فسادهای اقتصادی دچار خدشه می شوند. در صورتی که تدبیری برای ترمیم اعتماد و امید و رضایت اجتماعی خدشه دار شده مردم اندیشیده نشود جامعه دچار وضعیت آنومیک خواهد شد که بسیار خطرناک است. جامعه به مانند سیستمی است که اگر چنانچه بخشی از آن عملکرد درستی نداشته باشد بر روی دیگر اعضای سیستم تاثیر منفی می گذارد. فسادهای اقتصادی نیز به مانند عضو مخرب سیستم جامعه می باشند و تاثیر منفی بر افراد جامعه می گذارند. لذا شایسته است که اولاً از برخوردهایی که قوه قضائیه تا به اینجا با عاملان فسادها و اختلاس های اقتصادی داشته است تشکر کرد و همچنین مطالبه ای بر رسیدگی هر چه بهتر و هر چه سریع تر نسبت به عاملان اختلاس ها و فسادهای اقتصادی داشته باشیم تا جامعه از گزند تاثیرات مخرب فسادهای اقتصادی و ناامیدی که در جامعه بوجود می آورند، مصون نگه داشته شود.