فلج خواب چیست؟
فلج خواب نوعی ناهنجاری یا اختلال آزار دهنده مرتبط با خواب است. این اتفاق معمولاً بعد از فرو رفتن به خواب عمیق یا پس از بیداری رخ می دهد، دقیقاً زمانی که فرد هنوز در حالت خواب و بیداری است.
این رویداد اغلب زمانی روی می دهد که فرد در حالت خواب عمیق یا در حالت دیدن رویاست و توهم بصری، شنیداری و احساسی ایجاد می کند.
فلج خواب گاهی بعد از بیداری یعنی زمانی که فرد بین حالت هوشیاری و خواب قرار دارد هم ایجاد می شود. در این حالت این اختلال به سه دسته مختلف تقسیم خواهد شد.
نوع مختل کننده . در این حالت، فرد توهم کوبیدن به در، صدای پا، سایه انسان یا وجود عامل تهدیدکننده در فضا دارد.
کابوس یا بختک . احساس فشار بر روی قفسه سینه، اختلال در تنفس و احساس خفگی یا اینکه فرد تصور می کند مورد آزار جنسی قرار گرفته. در این موارد فرد احساس می کند در حال مرگ است.
اتاق متحرک . احساس چرخیدن، افتادن، شناور شدن، پرواز کردن یا هر نوع تجربه خارج از بدن.
در طی سالیان طولانی تجربیات مختلف مردم در مورد فلج خواب ثبت شده و مشخص شد مردم با فرهنگ های مختلف تجربیات یکسانی در این زمینه دارند.
فلج خواب طولانی نیست و حیات فرد را تهدید نمی کند، اما اغلب افراد آن را به عنوان یک حادثه دلهره آور بر می شمارند.
چه عواملی باعث فلج در خواب شود؟
علت دقیق فلج در خواب مشخص نیست.دانشمندان مطالعات و داده ها را بررسی کرده اند تا ببینند چه عواملی با بروز فلج خواب ارتباط دارد و نتایج متفاوتی پیدا کرده است. بر اساس آن تحقیق ، محققان بر این باورند که عوامل مختلفی در ایجاد فلج خواب دخیل هستند.
- نارکولپسی(نوعی اختلال خواب)
- الگوی خواب نامنظم ، به عنوان مثال ، به دلیل شیفت کاری متغییر زمان خواب شب به روز منتقل شود.
- خوابیدن به پشت
- سابقه خانوادگی فلج در خواب
- افسردگی بالینی
- میگرن
- فشار خون بالا
- اختلالات اضطرابی
علائم و نشانه های فلج خواب
- عدم توانایی حرکت دادن بدن هنگام خوابیدن یا بیدار شدن
- شخص قادر به صحبت کردن در طول این حالت نیست.
- داشتن توهمات و احساساتی که باعث ترس می شود.
- احساس فشار بر قفسه سینه
- تنفس دشوار
- احساس اینکه گویی مرگ نزدیک است
- تعریق
- داشتن سردرد
- دردهای عضلانی
تشخیص
داشتن فعالیت بدنی منظم دست کم دو ساعت قبل از خواب، به کنترل بهتر فلج خواب کمک می کند. فلج خواب در حالت عادی نیازی به دخالت پزشک و تشخیص طبی ندارد، اما اگر علائم نگران کننده بود بهتر است با پزشک در این مورد مشورت کنید.
در این موارد مراقبت های پزشکی کمک کننده هستند:
فلج خواب مرتب اتفاق بیفتد.
فرد از خوابیدن بترسد و نگران بروز این حالت باشد یا اینکه دچار بدخوابی شود.
در صورتی که فرد در طول روز احساس خواب آلودگی داشته باشد یا به طور ناگهانی به خواب رود.
خواب ناگهانی در طول روز که از علائم حمله خواب به حساب می آید، نوعی اختلال مغزی نادر است که باعث می شود فرد به شکل ناگهانی به خواب فرو رفته و در شرایط غیر قابل پیش بینی کنترل عضلاتش را از دست بدهد.
کنترل استرس و نگرانی تا حد زیادی بروز این علائم را کاهش می دهد.
راه حل های برای داشتن خواب بهتر
فلج خواب روش درمانی مشخصی ندارد، اما کنترل استرس، داشتن خواب منظم و پیروی از عادات خوب مربوط به خواب تا حد زیادی دفعات بروز آن را کاهش می دهد.
روش هایی که به بهبود عادات خواب کمک می کند شامل:
- ساعت خواب وبیداری مشخص داشته باشید، حتی آخر هفته ها و روزهای تعطیل
- محیط خواب راحتی برای خود داشته باشید، تخت و لباس مناسب، اتاق تمیز، تاریک و خنک انتخاب کنید.
- عصرها زیاد در معرض نور نباشید و در اتاق خواب از شب خواب مناسب استفاده کنید.
- در طول ساعات بیداری از نور خورشید به مقدار کافی بهره ببرید.
- در فضای اتاق خواب، کار یا مطالعه نکنید.
- از چرت زدن بیش از 90 دقیقه و بعد از ساعت 3 بعدازظهر خودداری کنید.
- وعده شام باید سبک بوده و دست کم دو ساعت با وقت خواب فاصله داشته باشد.
- در هنگام خواب لامپ و تلویزیون روشن نباشد.
- از ساعات عصر به بعد، مصرف نوشیدنی های الکلی و کافئین دار را کاهش داده یا قطع کنید.
- فعالیت بدنی داشته باشید، اما دست کم دو ساعت قبل از خواب.
- در ساعات قبل از خواب، فعالیت های آرامش بخش داشته باشید، مثل مطالعه یا گوش دادن به یک موزیک آرام.
- تلفن همراه و دیگر وسایل برقی را خارج از اتاق خواب بگذارید.
- دست کم یک ساعت قبل از خواب از وسایل الکترونیکی استفاده نکنید.
- توجه به این موارد هم تا حد زیادی موثر است:
- کنترل افسردگی و هر نوع اختلال روانی دیگر
- دوری کردن از محرک ها
- مدیتیشن کردن یا به طور منظم عبادت کردن را تکرار کنید.
- به پشت نخوابید
